Chuyện Chi Tiêu trong kế hoạch “Tự do Tài chính”

Hôm nay mình nói về Chi Tiêu

“Tự do tài chính” là cụm từ tuyệt hay nhưng hay bị ghét do các ‘tập đoàn đa cấp’ lạm dụng quá đà.

Hiểu một cách đơn giản nhất, tự do tài chính là khi bạn không còn phải lo nghĩ về chuyện tiền bạc nữa, không mắc mứu gì nữa thì là tự do. Còn mắc mứu là không tự do.

Theo nghĩa này thì rất ít người đạt tự do tài chính thật sự, và thường thì người giàu có không có nghĩa tự do tài chính. Người giàu tuy không phải lo cái ăn cái ở nữa nhưng chẳng người giàu nào nghỉ hưu an phận “bỏ cuộc chơi tài chính” cả. Họ cứ tiếp tục làm dự án này công ty nọ, vẫn cứ đầu tư chỗ nọ chỗ kia và kết quả là vẫn mắc mứu và lo nghĩ về tiền bạc bình thường.

Đa cấp thường hay mang cụm từ “thu nhập thụ động” mời gọi dụ dỗ người ta tham gia, nghe bùi tai và ham thật sự. Vì ham này mà nhiều người đổ nợ trước cả khi kịp làm ra tiền.

Nếu như bạn có thể tạo nguồn thu nhập thụ động cho riêng mình qua tài sản thực, thì tuyệt vời. Nhưng vấn đề là thu nhập thụ động là thứ rất khó tạo, chính vì khó cho nên nó mới quý.

Nếu như thu nhập thụ động mỗi tháng của bạn ổn định và lớn hơn số tiền bạn cần để chi tiêu; và nếu như bạn không còn ham muốn tham gia những cuộc chơi tài chính khác – thế thì khi đó mới có thể nói là bạn tự do tài chính thật sự.

Nhiều người cứ tự đồng nghĩa tự do tài chính là kiếm thật nhiều tiền đến mức xài không xuể là xong. Hiểu vậy cũng được thôi nhưng thế thì nó thành cuộc chơi chỉ cho một số ít người. Tư duy này nên được thay đổi. Tự do tài chính nên là cuộc chơi của tất cả mọi người trong mọi hoàn cảnh. Thu nhập cao có kiểu tự do khác. Thu nhập thấp có tự do khác nhưng ai cũng xứng đáng và cũng nên được tự do. Hương vị tự do về cốt lõi là như nhau bạn là ai, làm gì, hoàn cảnh nào.

Có thể gọi nôm na cuộc chơi tự do tài chính là cuộc chơi nghỉ hưu sớm. Ngày càng nhiều người đặt điều này làm mục tiêu cuộc sống. Nghỉ hưu sớm cũng nên là mục tiêu của mọi người, chỉ cần thay đổi cách hiểu về nghỉ hưu. Chủ đề này nói sau.

Giờ trở lại: Có hai nửa quan trọng trong tiến trình tự do tài chính mà đa phần mọi người chỉ tập trung duy nhất một nửa “kiếm thêm tiền, tăng thu nhập”. Mọi người thường xem nhẹ hay quên bẵng nửa thứ hai “giảm nhu cầu, giảm chi tiêu” – nửa này mà thành công thì bạn đi được 1/2 chặng đường tự do tài chính rồi. Và điều tuyệt vời nhất là chặng đường này ai ai cũng làm được, không ngoại lệ.

Tăng thu nhập không phải ai cũng làm được nhưng giảm chi tiêu thì nhất định có thể. Chỉ cần thay đổi thói quen sinh hoạt.

Giả sử bạn cần thu nhập 20 triệu/tháng để sống thoải mái, thế thì hoặc bạn phải ra sức làm việc để kiếm ít nhất 20 triệu/tháng hoặc phải tạo thu nhập thụ động 20 triệu/tháng – là điều rất khó khăn.

Nhưng nếu bạn có thể giảm chi phí mức sống của mình xuống khoảng 10 triệu/tháng thế thì bạn làm 1 tháng đủ sống 2 tháng = thế thì logic toán học là bạn làm việc 1 tháng để mua thêm 1 tháng tự do rồi.

Và hãy nghĩ, nếu bạn có thể giảm chi phí sống xuống còn chỉ 5 triệu/tháng mà vẫn thấy thoải mái đủ đầy. Thế thì bạn làm 1 tháng đủ chi tiêu cho 4 tháng hoặc tích luỹ. Việc tạo thu nhập thụ động 5 triệu/tháng tuy không dễ nhưng dễ hơn 10-20 triệu/tháng rất nhiều.

Nhiều người nghe sẽ thấy vô lý, rằng làm sao đang sống thoải mái với 20 triệu mà có thể co về 5 triệu mà vẫn thoải mái? (Con số mang tính tượng trưng ạ. Dù nó là số thực của bản thân mình)

Việc giảm chi tiêu xuống 2-3-4 lần là điều hoàn toàn có thể, chúng ta chỉ phải thay đổi cách sống, cách nghĩ và cách hành xử thôi. Đây là chỗ khó khăn nhất. Bạn mà thay đổi được cách sống, cách nghĩ thì tự dưng cuộc sống trở nên nhẹ nhàng và ít tốn kém hơn rất nhiều. Con đường tự do tài chính cũng dễ dàng hơn.

Ví dụ các bạn nam lẫn nữ, nhất là nữ – mỗi lần được mời đi đám cưới là mua biết bao nhiêu đồ mới. Đôi khi tiền mua đồ mới còn tốn kém hơn cả tiền mừng cưới không biết chừng. Bạn hãy thử mặc một bộ váy cũ trong tủ mà đi đám cưới xem có ai bận tâm không nào? Hoặc cứ ck tiền mừng luôn, khỏi cần đi tiệc cũng tiết kiệm được cả mớ ấy chứ. Nếu không muốn đi tiệc cũng không muốn ck tiền mừng, hãy mua quà tặng, tặng những thứ như bộ đồ gốm ăn hay đèn bàn ngủ – rất ấm áp, sang trọng, hữu dụng lại không quá đắt.

Không chỉ đám cưới, du lịch cũng thế.

Thật ra cái điện thoại và trang mạng xã hội mới là thứ khiến bạn tốn kém nhiều nhất. Đúng như câu nói “chúng ta tiêu những đồng tiền mồ hôi công sức để cố gây ấn tượng với người ta chẳng thật sự quan tâm”.

Quan sát kĩ bạn sẽ thấy, đôi bạn đi check-in nơi sang chảnh, đi du lịch, mua đồ đẹp… mọi thứ chỉ nhằm một mục đích là có những tấm hình đẹp đăng fb mà thôi. Cứ thử ngưng chụp hình, ngưng khoe mọi thứ lên fb mà xem, bạn sẽ nhận ra nhu cầu thực của bản thân rất ít, nhưng nhu cầu thể hiện trên fb thì thật vô đáy. Nếu ngưng được nhu cầu thể hiện này, bạn sẽ ngỡ ngàng với số tiền mình tiết kiệm được.

Thay vì ăn tiệm thường xuyên hãy chuyển qua tự nấu, thay vì chế độ ăn nhiều thịt hãy thử chế độ nhiều rau. Rau ở VN rất rất rẻ. Thay vì trái cây nhập hãy ăn trái cây nội địa theo mùa.

Kỷ luật một tháng tăng rau tăng cá, giảm thịt giảm đường (bánh kẹo, đồ ngọt, trà sữa…) sẽ cho bạn vô số bất ngờ không chỉ về da dẻ ngoại hình, tâm trí, tâm hồn mà còn những bất ngờ khổng lồ về tiền bạc tài chính nữa.

Bước đầu tiên trong việc quan sát và thay đổi thói quen chi tiêu là hãy làm một sổ ghi chép chi tiêu trong tháng, tự đánh giá mình đang thường xuyên quá tay ở đâu, vô lý ở đâu, vô nghĩa ở đâu… Thấy được mình chi tiêu rất “ngu” là bước đầu tiên để “khôn” ra một tí.

Giảm chi tiêu nên đi đôi cùng tiết kiệm. Mỗi tháng nên tiết kiệm một trăm đô (hoặc nhiều hơn nếu có thể) và đút ống heo. Nên mua đô để khỏi sợ mất giá và cũng không dễ tiêu pha như khi tiền trong tài khoản. Tiền tiết kiệm này có nhiều mục đích, để du lịch, để đầu tư vào bản thân (những khoản đáng giá hơn là quần áo mỹ phẩm), cải tạo nơi ở hoặc để tái đầu tư tạo thêm thu nhập trong tương lai khi thời cơ đến.

Một trong những yếu tố liên quan đến “giảm chi”, là giảm bớt các mối quan hệ tốn kém.

Nếu người yêu khiến mình tốn kém quá thể mà chẳng thấy tương lai gì, mạnh dạn chia tay sớm cũng không phải ý tồi. Nếu bạn bè mà khiến mình suốt ngày chỉ chăm chăm đua đòi mua sắm, ăn chơi check-in sống ảo mà chẳng bao giờ bàn về ý tưởng, kiến thức, cơ hội hay góc nhìn cuộc sống, thì mình nên hạn chế dành thời gian với họ.

Có thể họ giàu và có điều kiện tiêu xài thoải mái, họ không sai đâu nhưng mình không có điều kiện đua theo họ thì không nên đua làm gì. Cái này là nghệ thuật tự tạo môi trường sống cho sớm đạt mục tiêu thôi. Môi trường quan trọng lắm.

Nên đầu tư cho không gian sống của bản thân xinh đẹp, có gu, đáng sống. Thế thì mình sẽ thích dành thời gian ở nhà hơn và càng tận hưởng thời gian ở nhà nhiều thì chi tiêu càng giảm.

Ví dụ thay vì ra rạp xem phim bắp nước hết 150k, nhà mà xinh nằm nhà xem phim trên laptop chẳng tốn đồng nào. Ví dụ ra trà sữa tiệm hết ít nhất 50k, tự học cách pha trà sữa ở nhà chắc 5-10k, nếu làm ngon chất lượng bán đc cho đồng nghiệp, hàng xóm có khi còn có thêm thu nhập nữa. Ví dụ ra quán cafe với bạn bè mỗi đứa 50k chỉ để ôm lướt đt, thế thì mua cuốn sách ngồi đọc cả tuần thêm bao nhiêu kiến thức, bạn bè nc qua đt cũng chẳng khác bao nhiêu.

Tất nhiên nên gặp gỡ bạn bè, giao lưu là cần thiết nhưng không cần quá thường xuyên. Ít gặp tự dưng quý nhau hơn, nhiều cái để kể để nói hơn là mỗi tấm hình khoe fb.

Mùa dịch này chính là thời điểm tuyệt vời để “say no” với việc tụ tập mà dành thời gian đầu tư cho bản thân lẫn mục tiêu tự do tài chính.

Nói chung, có nhiều cách để mình giảm chi tiêu lắm, cũng nhiều việc để làm. Tập trung suy nghĩ tìm ra những cách, những việc hợp với mình thì tốt hơn là phủ nhận và bỏ cuộc từ đầu vì lý do “chắc mình không làm được đâu”.

Người đang sống độc thân một mình thì nhiều cơ hội để tự do tài chính hơn người đã bộn bề gia đình con cái. Nhưng không có nghĩa người gia đình thì không làm được.

Ví dụ bạn cứ cho rằng một bữa ăn là phải đủ 4-5 món thì mới “đúng và đủ”. Thật ra mỗi bữa 2 món thôi, một mặn một canh-rau cũng được mà. Quan trọng bạn nấu ngon thì một bữa ăn một món con bạn vẫn thích. Ăn ít món giảm thời gian nấu nướng dọn dẹp và cả hỗ trợ cho việc tiêu hoá nhiều lắm. Ăn uống là việc của thói quen thôi và thói quen thì hoàn toàn thay đổi được. Nên thay đổi thói quen ăn uống, không chỉ để đạt tự do tài chính mà đạt tự do về thân-tâm nữa.

Nói ăn ít món không có nghĩa phải ăn khổ sở. Ví dụ trong một bữa thì ngoài rau chỉ cần một nhóm đồ đạm như heo hay bò, hay gà hay hải sản là được. Mình thấy nhiều người khoe bữa ăn vừa gà vừa heo vừa bò vừa cá, cái này vừa không tốt cho tiêu hoá mà còn mệt mỏi cho người nấu lẫn tốn kém nữa. Chỉ đẹp hình ảnh trên fb thôi.

Rồi ví dụ khác về tài chính gia đình, việc chi tiêu cho đứa trẻ thường rất tốn kém, tốn kém vì bạn đang đua đòi và bị ảnh hưởng nặng nề của chủ nghĩa tiêu dùng nhiều hơn là vì nhu cầu thực của đứa trẻ. Bọn trẻ không cần sữa nhập ngoại chút nào, cũng không cần quần áo hàng hiệu hay đồ chơi thông minh tiên tiến. Đôi khi một bãi cát nhỏ với vài mô hình động vật hay tờ giấy với đống bút màu cũng đủ cho chúng thoả sức sáng tạo hơn máy tính bảng cài đủ loại game.

Giặt giũ là công việc tốn nhiều thời gian từ giặt – phơi – gấp. Bạn nên suy nghĩ việc giặt tiệm, đừng quá lo việc giặt tiệm sẽ làm hại đồ vì bạn không mặc 1 món đồ mãi mãi hay quá lâu đâu. Bản thân mình nhiều năm nay chỉ giặt tiệm, một tuần giặt một lần khoảng 50-100k, tiết kiệm biết bao nhiêu thời gian làm việc khác. Tất nhiên mức sống mỗi nơi mỗi khác, mình chỉ kêu bạn nên cân nhắc. Thay đổi môt số phương thức sống sẽ cho bạn nhiều ý tưởng và khả năng đánh giá điều gì là thích hợp.

Ví dụ thi thoảng có thể đi đến tiệm cơm bình dân mua đồ ăn (nhiều món họ nấu rất ngon như thịt kho trứng, sườn nướng…) về nhà nấu cơm nấu rau, vừa đổi vị vừa tiết kiệm thời gian và đôi khi tiết kiệm tiền nữa.

*

Mình chưa nói về việc làm gì để tăng thu nhập, cũng không dám nói về việc kiếm tiền vì tuổi trẻ bây giờ giỏi bỏ xừ, thu nhập trăm triệu/tháng hay tiền tỉ đầy, mình chẳng là cái móng tay gì so với họ. Cho nên khoan nói về kiếm tiền, mình muốn nhấn mạnh với các bạn chuyện giảm chi tiêu. Nó là cả một nghệ thuật sống, một lối sống mới mà mình tạm đặt tên là SIMPLISM – Lối sống Đơn Giản (không phải tối giản). Đây là một môn trong khoá Nhà Giả Kim (Học viện Đầu Tư) mình thiết kế và đã dạy vài khoá cho vui.

Việc xây dựng một cuộc sống đơn giản phù hợp với xu hướng hiện đại và thoả mãn nhu cầu từng cá nhân chưa bao giờ được xem trọng đúng mức, đến lúc rồi.

Nó quan trọng không chỉ với người có mục tiêu tự do tài chính, mà còn quan trọng với những ai muốn tìm kiếm tự do tinh thần nữa.

Đây mới là thứ tự do quan trọng, có nó rồi thì chuyện tài chính hay gì chăng nữa cũng dễ dàng lắm thay.

Từ hôm nay, nếu bạn muốn đạt mục tiêu tự do tài chính thì có hai việc nên làm ngay:

Ví dụ mình có thói quen mua sỉ mọi thứ là ngớ ngẩn. Thấy quảng cáo nông phẩm như bột ca cao, yến mạch, granola chỉ vì giá rẻ quá nên mua cũng là vớ vẩn. Mua cam khi biết bản thân lười vắt cũng là vớ vẩn dù cam ở đây ngon mà rẻ. Đôi khi mua để héo vứt chơi.

Rất vớ vẩn luôn!

Tới lượt bạn. Xin chúc may mắn!

Namaste. Cảm ơn bạn đã đọc bài